عوامل موثر بر حساسیت اخلاقی حسابرسان و رابطه سطح مهارت آن ها با حساسیت و قضاوت اخلاقی

با توجه به اهمیت و نقش گزارش های مالی در تصمیم گیری های اقتصادی، ضرورت دارد تا حسابرسان در اعتبار بخشی و تأیید اطلاعات و مطالب این گزارش ها، علاوه بر صلاحیت های حرفه ای، ویژگی های اخلاقی مانند امانت داری، درستکاری و صداقت را رعایت نماید تا موجب جلب اعتماد استفاده کنندگان صورت های مالی شوند. پس از بروز بحران های مالی و اقتصادی اخیر، موضوع رعایت اخلاق و تصمیم گیری اخلاقی اهمیت بیشتری یافته است. در این راستا، در این تحقیق عوامل موثر بر دو رکن از ارکان تصمیم گیری اخلاقی یعنی حساسیت و قضاوت اخلاقی را در دو بخش، در بخش اول، عوامل موثر بر حساسیت اخلاقی و در بخش دوم، رابطه حساسیت و قضاوت اخلاقی بامهارت حسابرسان بررسی شده است. الگوهای مفهومی این تحقیق، تصمیم گیری اخلاقی رست (1986) و شدت اخلاقی جونز (1991) هستند. شیوه جمع آوری داده های این تحقیق، استفاده از طرح تحقیق و پرسشنامه است. در طرح تحقیق مذکور چهار سناریو با موضوع های اخلاقی مطرح و پس از توزیع آن در جامعه آماری (بخش اول: حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی و بخش دوم، حسابداران رسمی شاغل در موسسات حسابرسی)، داده های تحقیق جمع آوری و با استفاده از نرم افزارهای آماری (spss18 و minitab16) و به مدد روش های آماری (آمار توصیفی، همبستگی اسپیرمن، رگرسیون رتبه ای، تجزیه و تحلیل کروسکال والیس و آزمون یو من ویتنی) تجزیه و تحلیل شده است. نتایج گویای آن است که از بین عوامل موثر بر حساسیت اخلاقی، اهمیت موضوع، عوامل محیطی و ویژگی های موضوعی، بیش ترین تأثیر را بر حساسیت اخلاقی دارند و در این میان، تأثیر ویژگی های موضوعی از سایر عوامل بیشتر است و مولفه های موثر این ویژگی با توجه به موضوع مورد بررسی، متفاوت می باشد. همچنین نتایج گویای آن است که حساسیت و قضاوت اخلاقی (فقط نحوه تعیین تنبیه های انتظامی) بعدی از مهارت حسابرسان را تشکیل می دهد و حسابرسان ماهر به منافع افراد ذینفع حساسیت بیشتری دارند و بین حسابرسان ماهر و نیمه ماهر در ارزیابی عملکرد سایر حسابرسان و انتخاب تنبیه های انتظامی برای آن ها اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین حسابرسان ماهر در هنگام شناسایی افراد ذینفع و ارزیابی عملکرد همکاران خود، کمتر تحت تأثیر نتیجه یا پیامد تصمیم قرار می گیرند و جانب داری کمتری در اظهارنظر خوددارند و به نیات مدیران حساسیت ویژه ای به خرج داده اند که از ارکان اساسی در تعیین ریسک حسابرسی است.